Właściwie prawie każdy materiał da się naostrzyć by ciął. Wielu z nas przecięło sobie rękę miękką kartką papieru! Da się naostrzyć denko od puszki z fasolą, by goliło włosy na dłoni! Jednak ostrość to jedno, a to jak długo można z niej korzystać to co innego. O tym jak długo nóż pozostaje twardy decyduje min. Twardość.
Twardość definiowana jest jako cecha ciał stałych świadcząca o odporności na działanie sił skupionych, które mogą odkształcić, zarysować, zgnieść powierzchnię ciała stałego. https://en.wikipedia.org/wiki/Hardness Definicja bardzo ogólna, ilość sposobów pomiaru twardości ogromna. Największą popularność w świecie kochających noże zdobyła skala twardości Rockwella, skala HRC. https://en.wikipedia.org/wiki/Rockwell_scale Czyli pomiar odporności na zagłębianie stożka diamentowego o kacie wierzchołkowym 120O. Miarą twardości HRC jest zmierzona głębokość odcisku, pomiar wykonuje się na specjalnych urządzeniach, bardzo dokładnych i co roku sprawdzanych przez uprawnionych specjalistów.
Rys. 1 Twardościomierz Rockwella [1]
Wszystko ma wady, metoda Rockwela też! Wymogiem wiarygodnego pomiaru jest prostopadłość mierzonej powierzchni względem osi stożka diamentowego. Czasem da się z pomocą specjalnego oprzyrządowania spełnić ten warunek, czasem jest to zbyt trudne lub pracochłonne. Tu z pomocą przychodzi metoda pomiaru twardości pilnikami o wzorcowanej twardości, taka bardzo zmodyfikowana próba Mosha. https://en.wikipedia.org/wiki/Mohs_scale_of_mineral_hardness I pomiar na powierzchni wklęsłej, wypukłej, blisko Krawędzi Tnącej (KT) staje się możliwy. Po odpowiednim przygotowaniu, wyposażeniu się w wzorce twardości można z wystarczającą dokładnością sprawdzać twardość pilnikami! Jest tylko jedna firma produkująca pilniki z odpowiednią precyzją, TSUBOSAN. I tylko takie pilniki gwarantują poprawny pomiar (wraz z odpowiednim szkolenim, oraz praktyką). Wynik otrzymujemy w skali HRC.
Rys. 2 Pilniki do pomiaru twardości [2]
Po odpowiednim przygotowaniu klingi można zmierzyć twardość noża także twardościomierzami przenośnymi. Przenośne twardościomierze wykorzystują różne metody pomiarowe, tu możemy wykorzystać tylko te wykorzystujące zmodyfikowaną metodę Leeba. https://en.wikipedia.org/wiki/Leeb_rebound_hardness_test W metodzie tej wykorzystywane jest sprężyste odbicie kulki z Węglika Wolframu (WC), napędzanej sprężyną. Mierząc prędkość kulki po odbiciu, po odpowiednim przeliczeniu otrzymujemy zmierzoną twardość w jednostkach HL (Hardness Leeb), którą można przeliczyć na twardość w jednostkach HRC.
Rys. 3 Twardościomierz Leeba, zasada działania [3]
Rys. 4 Twardościomierz Leeba, pomiar [4]
W sumie nieważne jest czym mierzymy twardość noża podczas jego produkcji. Ważne jest by pomiar był wykonany zgodnie z normą, zaleceniami producenta sprzętu. Tylko sprawdzona twardość jest pewna!
Literatura
[1] http://www.metallographic.com/Metallographic-Equipment/Metallography-Rockwell.htm
[2] http://www.warrensvillefile.com/index.php/hardness-testing-files.html
[3] https://www.dhgate.com/store/product/hm-6561-digital-palm-rebound-leeb-hardness/167479433.html
[4] https://www.proceq.com/compare/equotip/
