Udarność. Część druga: to jak ją przełożyć na noże, może w domu sprawdzić?

20-04-2019

Kolejną metodą pozwalającą sprawdzać udarność pośrednio to próba przełomu. Nacinając odpowiednio stal i uderzając w nią młotem złamiemy próbkę (np. nóż), jak w próbie Izoda. https://en.wikipedia.org/wiki/Izod_impact_strength_test Oglądając pod lupą złamaną próbkę porównujemy ją ze znormalizowaną skalą przełomów stali Jernkontoret czy ASTM.

            Rys. 1 Skala przełomów Jernkontoret [1]

           

            Rys. 2 Skala przełomów Jernkontoret [2]

            Rys. 3 Złamany nóż, przełom poprawny, poprawna ciągliwość [1]

            Rys. 4 Złamany nóż, przełom zły, małą ciągliwość [1]

 

            Wzorce 1-5 to udarność (ciągliwość) niedostateczna, wzorce 6-8 to udarność poprawna, wzorce 9-10 to właśnie to czego oczekujemy w nożu o dużej udarności (i odpowiedniej twardości oczywiście)! Producent noży może po hartowaniu danej partii noży złamać jeden z partii, lub zrobić próbkę specjalnie do łamania (taniej). To metoda łatwa, tania i pewna,

            Zginanie klingi, łamanie próbek to metody niszczące, praktycznie stosowane tylko przez producentów. A jak można sprawdzać w domu czy nóż ma wystarczającą udarność? Metoda jest pośrednia, ale łatwa i skuteczna. Trzeba naostrzyć nóż na tzw. „brzytwę/żyletkę”, aż do swobodnego golenia włosów na ręce, włosy mają „odskakiwać” podczas golenia, golenie ma być „gładkie”. Jeśli uda nam się naostrzyć tak nóż, stal w tym nożu ma udarność (ciągliwość) co najmniej poprawną.

            Kolejną próbą nieniszczącą pośrednią by ocenić ciągliwość jest wyginanie Krawędzi Tnącej (KT) na okrągłym przyrządzie (zapalniczka, długopis, pręt Ø>1/4 inch, mosiężny czy stalowy - wiertło). Naostrzony nóż, przy mocnym oświetleniu, przykładamy Krawędzią Tnącą do przyrządu i delikatnie staramy się ją zgiąć (KT), aż będzie to widać pod światło (słońce/mocna żarówka). Jeśli KT się ugnie trwale: nóż jest za nisko zahartowany. Jeśli KT się wykruszy: udarność jest za niska. Jeśli KT się ugnie i ładnie wróci do stanu poprzedniego: nóż ma poprawną twardość i udarność! Niestety nie każdy nóż tak można sprawdzić, noże z niskim szlifem, tzw. Scandi są trudne do sprawdzenia tą metodą.

            Rys. 5 Nóż Mora Knives, szlif Scandi [3]

 

Czy w nożu EDC należy żądać dużej udarności, jak nożu do rąbania? Tak! Bo pozwoli to naostrzyć nóż, by łatwo i gładko ciął. A w razie upadku, nieumyślnego uderzenia nie musimy kupować nowego…

 

           

Literatura

[1] http://lipinskimetalart.blogspot.com/2013/07/ziarno-grain.html zdjęcie skali Jernkontoret  pochodzi z książki Edward Żmihorski: Stale narzędziowe i obróbka cieplna narzędzi. Warszawa 1970

[2] Komenda Jacek, Marioli Barbara, Hoglund Lars: Recognition of patterns on fracture surfaces by automatic image analysis. Image Anal Stereol 2002.

[3] http://soldiersystems.net/tag/morakniv/ 

 

 

                                                                                                                    Powered by MELONTOOLS