Jak dobrać medium chłodzące? Znowu: specjalistyczna wiedza i doświadczenie, lub metoda prób i błędów. Na podstawie wykresu CTT (Continuous Cooling Transformation) dla konkretnej stali! https://en.wikipedia.org/wiki/Continuous_cooling_transformation
Rys. 1 Wykres CCT dla stali ŁH15 (52100 AISI), Hartowanej z temperatury 860O C
Z tego wykresu da się obliczyć jak szybko ma chłodzić medium, w którym będzie Gaszony nóż o grubości np. 5mm. Na szczęście dla autora tego tekstu na wykresie są naniesione szybkości chłodzenia i odpowiadające im twardości po hartowaniu. Dla szybkości chłodzenia 11O C/s otrzymamy twardość 845 HV (65HRC). Taką szybkość chłodzenia zapewni z zapasem gorący olej hartowniczy o temperaturze 70-200O C.
Nie mając dostępu do takich wykresów, nie mając wiedzy specjalistycznej knifemaker może posiłkować się ogólnie dostępnymi informacjami: dla tej stal (52100) zalecane jest Gaszenie w oleju. Nawet zwykły olej rzepakowy ze sklepu nada się tu.
Chwileczkę! Po co używać gorącego oleju, jest to nieprzyjemne (olej śmierdziL), niebezpieczne (oparzenie olejem się długo goi!). Podczas gaszenia noży w wodzie czy oleju wprowadzane są bardzo duże naprężenia termiczne (szybkie chłodzenie) i strukturalne (przemiana martenzytyczna). https://en.wikipedia.org/wiki/Diffusionless_transformation Wprowadzane naprężenia powodują czasem krzywienie się noży, czasem pęknięcia. Gorący olej chłodzi wolniej (można go tu użyć), naprężenia są mniejsze! Jest jeszcze jeden bonus: używając oleju gorącego >70O C (najlepiej >120O C) po wyjęciu niego detal ma temperaturę oleju lub wyższą. W tak gorącym nożu nie zaszła do końca przemiana martenzytyczna i jeśli skrzywił się podczas hartowania, można go wyprostować palcami (oczywiście w rękawicach)! Później nóż ostygnie sobie spokojnie na powietrzu, osiągając odpowiednią twardość, oczywiście prościutki.
Znając gatunek stali użytej na nóż, można znaleźć w literaturze, internecie zalecane medium chłodzące, najczęściej jednak ogólnie: woda, olej, powietrze, sprężony gaz. Jednak tak podana informacja jest niepełna: są oleje chłodzące tak szybko jak woda, woda w zależności od temperatury, czystości, dodatków (dodatek soli) może chłodzić w bardzo szerokim zakresie szybkości. Znów pozostaje: skontaktować się specjalistą, być specjalistą, lub uczyć się na własnych błędach.
Hartowanie zrobione, ale to nie wszystko: po hartowaniu nóż jest twardy, lecz kruchy, czasem jak szkło!
